Nowy zabytek w Toruniu. To kamienica z ciekawą historią
Zaglądamy w opracowanie przygotowane przez Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu.
Kamienica przy ulicy Bydgoskiej 33 właśnie trafiła do rejestru zabytków. Jaka jest historia tego domu? W 1885 roku w tym miejscu Adolph Majewski prowadził tam tartak parowy. Trzy lata później powstał projekt kamienicy w konstrukcji szkieletowej drewnianej, ale z ceglanym wypełnieniem. Budowa rozpoczęła się w 1889.
Powstał dom na planie litery „T”, złożony z korpusu centralnego i prostopadłego do niego, ustawionego centralnie skrzydła tylnego, schodkowo rozszerzającego się w kierunku południowym
– wylicza Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków. Dom posiadał także dwie werandy, a na każdym z pięter po dwa mieszkania.
Bydgoska 33 w Toruniu. Zmienne losy mieszkańców
Od samego początku istnienia kamienicy, jej przeznaczenie było jasne. To miał być dom czynszowy, ale dla bogatszych mieszkańców Grodu Kopernika. Według dokumentów, do których dotarł WUOZ w Toruniu, na przełomie XIX i XX wieku mieszkało w nim zazwyczaj sześć rodzin. To były majętne rodziny, które miały nawet swoją służbę i pomoc domową.
Do końca I wojny światowej zamieszkują tam urzędnicy, inspektorzy kolejowi, oficerowie, urzędnicy wojskowi i skarbowi, nauczyciele, dyrektor seminarium nauczycielskiego czy rentierzy.
Kto mieszkał tam po wojnie? Przede wszystkim nauczyciele, robotnicy i wdowy. Z czasem Bydgoska 33 była znowu domem dla elity: urzędników, wojskowych, a także dość ważnych dla historii Torunia osób. Urząd wymienia, że wśród nich byli prezes Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, redaktor Głosu Robotnika Jan Zagierski czy dyrektor Teatru w Toruniu Karol Spitzbarth Benda. W latach 1945-46 w obiekcie kwaterowały także wojska radzieckie, kamienica pełniła także funkcję szpitala.
Nie tylko sama kamienica może być interesująca z tego historycznego punktu widzenia. Jak się okazuje, także nieruchomość ma ciekawą przeszłość… Na tyłach działki w latach 1921-22 działały pracownie Pierwszej Zjednoczonej Wytwórni Polskich Wyrobów Artystycznych, Mebli i Tartak Polameryka. Miał on nawet swoją filię… w Nowym Jorku.
Dom został wzniesiony na terenie Bydgoskiego Przedmieścia w Toruniu, które w XIX wieku i na początku XX urosło do rangi dzielnicy zamożnych obywateli.
Zabudowa mieszkaniowa zlokalizowana na tym terenie była zazwyczaj o wyższym standardzie. Zapewniała większą przestrzeń w mieszkaniach oraz bardziej higieniczne warunki niż w zabudowie przeznaczonej dla robotników. Dom ten powstał na terenie II rejonu fortecznego twierdzy Toruń. Musiał spełniać warunki dla architektury budowanej na takim obszarze.
– dodaje Kujawsko-Pomorski Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Toruniu, który przygotował także obszerną galerię zdjęć obiektu. Znajdziecie ją poniżej.
(MM)
Czytaj też: Powstanie nowe rondo w Toruniu. Będzie bezpieczniej na tym skrzyżowaniu?