Sprawa Bulwaru w Toruniu: „Te ruchome zabytki nie niosą wartości naukowej”
Inwestycja nad Wisłą w naszym mieście ciągle budzi emocje. Miasto zaprosiło dziennikarzy na spotkanie z archeologiem, by jeszcze raz poruszyć temat odkryć na terenie Bulwaru Filadelfijskiego w Toruniu.
Przypomnijmy, że jeszcze przed Świętami Wielkanocnymi na terenie budowy odnaleziono niezabezpieczone kości. Powstały wątpliwości i pytania, czy inwestycja jest objęta prawidłowym nadzorem archeologicznym. O wyjaśnienie sprawy prosili prezydenta Torunia Michała Zaleskiego także radni Koalicji Obywatelskiej.
Czytaj też: Radni o Bulwarze: „Zabrakło badań wyprzedzających”
Wojewódzki Konserwator zabytków nie ma zastrzeżeń w sprawie Bulwaru w Toruniu
W sierpniu 2022 roku drogowcy informowali już o odkryciach archeologicznych, które spowolniły, a nawet zatrzymały inwestycję. Wtedy chodziło o gotyckie mury odkryte na wysokości Bramy Żeglarskiej.
Z kolei kości, o których głośno zrobiło się w ubiegłym tygodniu, zostały zauważone na wysokości Bramy Mostowej. Już w zeszłym tygodniu prezydent Torunia informował, że miasto na tej wysokości nie miało obowiązku przeprowadzania szczegółowych badań archeologicznych. Michał Zaleski dodawał, że inwestycja przebiega więc zgodnie z zaleceniami historyków. Zastrzeżeń dotyczących prac nie miał także Wojewódzki Konserwator Zabytków Sambor Gawiński, z którym spotkała się nasza reporterka Oliwia Ciszewska.
„Prace przebiegają tak, jak wydawaliśmy pozwolenia” – mówił Gawiński, dodając, że mimo wszystko na terenie prac pojawili się jeszcze dodatkowi archeolodzy.
Inwestor oprowadził dziennikarzy po Bulwarze w Toruniu
W czwartek 13. kwietnia inwestor (czyli miasto) zaprosił dziennikarzy na spacer po terenie rozkopanego Bulwaru. Mówi dyrektor Wydziału Inwestycji i Remontów w Urzędzie Miasta Torunia, Sławomir Wiśniewski. Przekonywał on, że miasto ma umowę na nadzór archeologiczny z Muzeum Okręgowym. Przypomniał także, że chodzi o bardzo duży obszar obejmujący ponad 1400 metrów.
„Liczyliśmy się z tym, że pewne rzeczy będziemy znajdować. Teraz wykonawca przygotowuje się do robót z korytowaniem i na pewno coś jeszcze znajdziemy. Kości są segregowane przez antropologa na kości zwierzęce i ludzkie. Potem zlecamy zakładowi pogrzebowemu chować te ludzkie na cmentarzu w mogile bezimiennej.”
„Archeologia nie polega na wyciąganiu z gruntu rzeczy”
Całą sprawę Bulwaru w Toruniu skomentowała także na spotkaniu mgr Joanna Sosnowska, główny specjalista ds. archeologii i informatyki z Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Toruniu. Dlaczego Bulwar nie został bardzo dokładnie przebadany na całym odcinku?
„Czasami chcielibyśmy więcej, ale mamy przepisami związane ręce. Koszty badań archeologicznych przy inwestycji pokrywa inwestor, ale konserwator wojewódzki może wskazać inwestorowi rodzaj i zakres badań tylko i wyłącznie takich, które mogą być realizowane w miejscu wykonywania inwestycji.
Zakres to nie tylko „w prawo i w lewo”, ale także na głębokość. Jeżeli są to badania związane z inwestycją, konserwator nie ma możliwości nałożenia na inwestora obowiązku przeprowadzenia badań szerszych niż przewiduje to inwestycja i tak było w tym przypadku.”
„Archeologia nie polega na wyciąganiu z gruntu rzeczy. Te ruchome zabytki archeologiczne, które leżą na powierzchni, są z warstw przemieszanych, które nie niosą żadnej wartości naukowej. Tego nas się uczy na studiach. Metodyki, postępowania z nawarstwieniami, czytania nawarstwień. Kiedy mamy do czynienia z nawarstwieniami przemieszanymi, naruszonymi w sposób bezpowrotnie niszczący je, nie badamy tych pseudo nawarstwień. ”
Tłumaczy Joanna Sosnowska przyznając, że w latach 70-tych podczas totalnej przebudowy Bulwaru w Toruniu popełniono duży błąd, nie przeprowadzając badań wykopaliskowych.
Mieszkańców i miłośników historii nurtuje jednak pytanie, dlaczego ludzkie szczątki, nawet (według archeologów) nie posiadające wartości naukowej, leżały niezabezpieczone na terenie budowy przy samych murach historycznego centrum miasta wpisanego na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
(MM, OC)
