„To miejsce ma ducha”. Od Nowa działa na Bielanach od 40 lat

Mija 40 lat odkąd Klub „Od Nowa” (powstały w 1958 roku) przeniesiono do nowego budynku na terenie miasteczka uniwersyteckiego na Bielanach. To miało miejsce w 1983 roku. Dziś to miejsce znane jest jako Akademickie Centrum Kultury i Sztuki „Od Nowa”. Łączy działania m.in. sali koncertowej, galerii sztuki i kina studenckiego.

Gościem Radia GRA był Maurycy Męczekalski, związany z historią Od Nowy od lat dziewięćdziesiątych.

Jak zostałem szefem Odnowy, postanowiłem odbudować troszeczkę taką szerszą działalność klubu. Pojawił się teatr, poezja, kino. Żeby ktoś nie pomyślał, że jestem aż tak stary, to muszę powiedzieć, że ja zostałem szefem Od Nowy od razu, tuż po studiach. To była moja pierwsza praca.

Wspomina Męczekalski.

Teatr w Od Nowie? „Daj sobie spokój, człowieku”

Od Nowa jest jednostką Uniwersytetu Mikołaja Kopernika. Ciągle mam zaufanie władz uniwersytetu i to jest chyba jeden z najważniejszych czynników. Moim osiągnięciem jest wyprowadzenie Od Nowy z kroniki kryminalnej i przeniesienie jej do kroniki kulturalnej. Tak pamiętam początki Od Nowy. Pisano o pobiciu, kradzieży, że coś tam się wydarzyło.

I w takim miejscu nowy szef klubu postanowił zorganizować… festiwal teatralny. Ówczesny dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta był taką decyzją bardzo zdziwiony.

Teatr w Od Nowie? Ja taką miałem po prostu wizję i pomysł, żeby stworzyć miejsce, gdzie uprawia się kulturę, nie dyskotekę.

Na początku na pieczątce Od Nowy w ogóle nie było wzmianki o Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Podjąłem się dzieła przywrócenia Od Nowy uniwersytetowi i myślę, że to się całkiem nieźle udało. Ja tutaj nie będę zdradzał tajemnic, ale jeden z byłych rektorów powiedział mi, że nawet były plany likwidacji klubu. Nie mówię, że jestem jakimś tam Ojcem Opatrznościowym, ale losy mogły się tak potoczyć.

Gdzie jest klucz do sukcesu? To między innymi upór.

Jak coś sobie postanowiłem, to realizowałem plan, nawet jeżeli od razu nie zaskoczył. Wspomniany już Festiwal Teatralny Klamra na początku się nie udał. Przyjechały dwa zespoły. To była wręcz kompromitacja. Ówczesny dyrektor wydział kultury sugerował: „dajcie sobie spokój człowieku z teatrem”, a ja mówię: „nie”. Od Nowa jest fajnym miejscem, ma fajny potencjał teatralny. To się zresztą bardzo potwierdziło.

Od Nowa w Toruniu i współczynnik jakości do ilości

Historia klubu Od Nowa wiąże się także z licznymi festiwalami: jazzowymi czy bluesowymi. Maurycy Męczekalski przyznaje, że często motorem rozwoju są jednak po prostu pieniądze.

Gdzieś tam niestety jest już bariera finansowa, która stanowi taki szklany sufit, którego nie udało mi się przebić. Dostajesz więcej pieniędzy, możesz zarobić więcej, możesz zaprosić większą liczbę jakichś światowych wykonawców i tak dalej, i tak dalej. I tak myślę, że osiągnąłem bardzo dużo. Gdyby ktoś zrobił takie badanie i opracował współczynnik jakości do wartości, myślę, że bylibyśmy w ścisłej czołówce Polski.

Maurycy Męczkalski opowiedział nam o swojej rozmowie podczas jednego z jazzowych festiwali w klubie. Zapytano go o koszty organizacji przedsięwzięcia.

Ja podałem kwotę i ta moja znajoma mówi: „Naprawdę? U nas za tyle, nikt by się z domu nie ruszył.” To świadczy o tym, że można zrobić fajne, dobre rzeczy, niekoniecznie za jakieś ogromne pieniądze. Twierdzę, że w Polsce (zostawmy Toruń) jest totalne marnotrawienie publicznych pieniędzy.

Według Męczekalskiego stawki w dzisiejszych czasach w wielu przypadkach są kosmiczne, a to psuje rynek i demoralizuje artystów. Wiele osób nie troszczy się także o zewnętrzne pieniądze, które są wydawane na lewo i prawo.

Ja takich sytuacji nie mam. A może dzięki temu, po prostu oglądam każdą złotówkę cztery razy.

„Od Nowa w Toruniu ma ducha”

Szef Od Nowy przyznaje, że kiedyś wzruszył się, gdy nową linią tramwajową przejeżdżał ulicą Gagarina.

 Usłyszałem: „następny przystanek Od Nowa”. Skoro Od Nowa jest nazwą przystanku, to znaczy, że gdzieś już funkcjonuje w świadomości i społeczeństwa i władz miasta. Odnowa ma jakoś takiego ducha. To trudno zdefiniować. To jest po prostu prawda. To są i miejsce i ludzie.

Z Maurycym Męczekalskim rozmawiał Mariusz Składanowski.

(MM, MS)