Kontrola NIK na Bulwarze: „Pawilony przysłoniły widok na zabytkowe mury miejskie”
Najwyższa Izba Kontroli wykryła nieprawidłowości przy inwestycji na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu.
Kontrola NIK
Najwyższa Izba Kontroli przedstawia raport z kontroli na Bulwarze Filadelfijskim. NIK przeprowadziła w tym miejscu oględziny i informuje, że wykryte nieprawidłowości wykazały, że: „ani prezydent miasta, ani wojewódzki konserwator zabytków nie zapewnili toruńskim zabytkom właściwej ochrony w związku z inwestycją na Bulwarze Filadelfijskim. Wybudowane na nabrzeżu dwa nowoczesne pawilony przysłoniły widok na zabytkowe mury miejskie, a dachy pawilonów ograniczyły widok na Wisłę od strony Starówki” – tak czytamy w raporcie Izby.
Zdaniem kontrolerów ta inwestycja nie ma istotnego wpływu na panoramę miasta obserwowaną z platformy widokowej położonej na przeciwległym brzegu Wisły.
Natomiast na poziomie odpowiadającym podstawie pawilonów są miejsca, w których widok na zabytkowe mury miejskie został znacznie przesłonięty, co Izba uznała za nieprawidłowe. Podobnie jak ingerencję dachów pawilonów w widok na rzekę od strony Starego Miasta, czego można było uniknąć, gdyby postawiono je zgodnie z koncepcją przedstawioną w zwycięskiej pracy konkursowej.
Zakładała ona budowę schodów prowadzących ku Wiśle na przedłużeniu osi dwóch ulic, tymczasem prezydent Torunia zatwierdził projekt budowlany, w którym w miejscu schodów umieszczono pawilony.
-czytamy w oficjalnym komunikacie Najwyższej Izby Kontroli.
W trakcie kontroli ustalono również, ze miasto zanim rozpoczęło to przedsięwzięcie nie miało odpowiednio przygotowanych analiz widokowych związanych z tym projektem.
NIK w swoim raporcie uważa, że działania Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków były spóźnione. Jak argumentuje NIK – choć konserwator o planach władz miasta związanych z inwestycją na Bulwarze wiedział od 2016 roku, to swoje zastrzeżenia wobec inwestycji zgłosił dopiero w połowie 2022 roku. Wtedy jeden z pawilonów był już w stanie tzw. surowym zamkniętym.
W związku z wynikami kontroli Izba zwróciła się do wojewody kujawsko-pomorskiego o rozważenie zmiany na stanowisku wojewódzkiego konserwatora zabytków
-dodaje NIK.
NIK pozytywnie ocenia natomiast decyzę (z marca tego roku) władz Torunia. Chodzi o zmianę elewacji pawilonów i kształtu ich balustrad. Jednak Izba porusza wątek finansowy, bo koszt wykonania prac związanych ze zmianą projektu wyceniono w sumie na niemal 870 tysięcy złotych.
NIK podaje także, że o wszczęcie kontroli w sprawie inwestycji zwrócili się do Izby parlamentarzyści.
Ochrona zabytków w raporcie NIK
Jak informuje NIK: „Izba ustaliła, że w okresie od 1 stycznia 2013 roku do 13 kwietnia 2022 roku miasto nie miało gminnego programu opieki nad zabytkami, choć jego cyklicznego sporządzania wymagały przepisy”.
Okazuje się też, że do zakończenia kontroli prowadzonej przez NIK w urzędzie nie przygotowano także, właściwego w zakresie ochrony zabytków, projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (mpzp) obejmującego m.in. obszar, w którym realizowano to przedsięwzięcie.
Z kontroli wynika także, że prezydent miasta sprawował niewystarczający nadzór nad sądem konkursowym, który wybrał koncepcję zagospodarowania Bulwaru Filadelfijskiego. Wyniki konkursu zatwierdził natomiast niezgodnie z zasadami określonymi w wydanym przez siebie zarządzeniu
-czytamy w komunikacie NIK.
Zdaniem kontrolerów NIK wynika także, że od strony Starego Miasta (ul. Łaziennej i Żeglarskiej) tarasy pawilonów w części przysłoniły widok na Wisłę.
Duża powierzchnia platform widokowych negatywnie wpłynęła natomiast na historyczne powiązania widokowe na linii miasto – rzeka, co także zauważył Narodowy Instytut Dziedzictwa.
To oznacza, zdaniem NIK, że prezydent miasta nie zrealizował zaleceń określonych w Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Torunia z 2018 roku oraz warunkach konkursu dotyczących ochrony konserwatorskiej, co było działaniem nierzetelnym
-informuje Izba.
Wnioski Izby
Najwyższa Izba kontroli sformułowała również wnioski po tej kontroli. Co z nich wynika?
NIK zwróciła się do Prezydenta Torunia m.in. o podjęcie skutecznych działań w celu objęcia zabytków ochroną w formie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, a także doprecyzowania granic najważniejszego zabytku Torunia, realizację wytycznych Głównego Konserwatora Zabytków oraz prawidłowe kwalifikowanie wydatków
-czytamy w komunikacie Izby.
Izba wystąpiła do Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków m.in.: ” o rzetelne realizowanie obowiązków dotyczących nadzoru i kontroli, podjęcie działań mających na celu jednoznaczne określenie granic najważniejszego zabytku Torunia, sporządzanie programów przeprowadzanych kontroli, a także prawidłowe wydawanie decyzji zezwalających na usunięcie drzew lub krzewów”.
O ocenie sformułowanej po kontroli w Wojewódzkim Urzędzie Ochrony Zabytków w Toruniu, NIK powiadomiła także Wojewodę Kujawsko-Pomorskiego prosząc jednocześnie o rozważenie zmiany na stanowisku Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Wojewoda przekazał zgromadzony w tej sprawie materiał Generalnemu Konserwatorowi Zabytków i poinformował o tym Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
-informuje NIK.
Pełny komunikat dotyczący raportu Najwyższej Izby Kontroli znajdziecie tutaj.
Magistrat odpowiada na wyniki kontroli NIK
Do raportu NIK odniósł się w oficjalnym komunikacie Urząd Miasta Torunia:
Oczywiście zgadzamy się z uwagami NIK-u, m.in. dotyczącymi planu zarządzania miejscem UNESCO i miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, ale trzeba podkreślić, że w ubiegłym roku podjęliśmy szereg działań, aby te dokumenty powstały
– mówi Adrian Mól, zastępca Prezydenta Miasta Torunia.
Magistrat powołuje się także na opinię (otrzymano ją w październiku 2022 roku) Narodowego Instytutu Dziedzictwa wraz z pismem przewodnim Jarosława Sellina wiceministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnego Konserwatora Zabytków. Jak zaznaczają w komunikacie urzędnicy – opinie umożliwiła dalsze prowadzenie prac i wskazuje, że prowadzona przez miasto inwestycja wraz z budową pawilonów do obsługi ruchu turystycznego, nie ma negatywnego wpływu na obecność Torunia na liście światowego dziedzictwa UNESCO, ani na panoramę wiślaną miasta.
Toruńscy urzędnicy nadal uważają, że pawilony nie są zagrożeniem dla widoku na zabytkową toruską starówkę.
Pawilony wzbogacą Bulwar Filadelfijski o usługi dotychczas niedostępne w tym miejscu. Zostanie w nich umieszczony punkt gastronomiczny, informacyjny oraz toaleta. Założenie było takie, żeby pawilony wkomponowywały się w tło, dlatego gdy pojawiły się zastrzeżenia do projektu, po konsultacjach ze specjalistami, zmodyfikowaliśmy obiekty (…)
– mówi Sławomir Wiśniewski, Dyrektor Wydziału Inwestycji i Remontów Urzędu Miasta Torunia.
Miasto w swoim komunikacie odniosło się także do wykazanych przez NIK nieprawidłowości w zakresie ochrony zabytków.
Cały komunikat UMT znajdziecie tutaj.
Czytaj też: Trudne dyskusje o zieleni w Toruniu.
(M.M.)